Στα πνευστά των
δέντρων * και κρούοντας ο Πυρρίχιος
Δόρατα και
σπαθιά * να λες άκουσα Εσύ
Μυστικά
προστάγματα * και παρθενοβίωτα
Με την έκλαμψη
πρασίνων * αστέρων λόγια
Και πάνω απ' την
άβυσσο * αιωρούμενη γνώρισα
ΤΟΥ ΣΠΑΘΙΟΥ ΣΟΥ ΤΗΝ
ΚΟΨΗ * ΤΗΝ ΤΡΟΜΕΡΗ !
Άξιον Εστί
Οδυσσέας Ελύτης
Η
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ.
Πολύ
πριν το αντάμωμα του ανθρώπου με την ιστορία, την εποχή που Τιτάνες, θεοί και
ήρωες ευδαιμονούσαν σε αυτόν τον τόπο, πάνοπλοι Κουρήτες στο Ιδαίο
Άντρο, χόρεψαν τον πυρρίχιο χορό χτυπώντας με τα δόρατα τους την γη,
δημιουργώντας εκκωφαντικό θόρυβο που κάλυψε το κλάμα του
νεογέννητου Δία, σώζοντας τον έτσι από τον
αδηφάγο Κρόνο. Μια άλλη εκδοχή θέλει την θεά
Αθηνά να χορεύει τον ενόπλιο χορό, σείοντας την ασπίδα και το δόρυ της στιγμές
μετά την γέννηση της από το κεφάλι του πατέρα της, Δία. Τον ίδιο χορό λέγεται
ότι χόρεψε και μετά την συντριβή των Τιτάνων και την αιώνια φυλάκιση τους στα
Τάρταρα. Η ίδια θεά στην Ιωλκό πρόσφερε ως δώρο-όπλο τον πυρρίχιο
στους Αργοναύτες, στο ξεκίνημα της εκστρατείας τους. Σύμφωνα με
άλλους μύθους η γέννηση του πυρρίχιου συντελέστηκε κάτω από τα αιματοβαμμένα
τείχη της Τροίας. Ήταν λένε ο Νεοπτόλεμος-Πύρρος, ο γιος του ημίθεου Αχιλλέα
που επαρμένος από χαρά για τον θάνατο του Ευρύπυλου τον πρωτοχόρεψε.
Στην επικρατέστερη εκδοχή του μύθου, ήταν ο Κουρήτης Πύρριχος που όταν
αντίκρισε το νεκρό σώμα του Πατρόκλου, συντετριμμένος από την οδύνη και τον
πόνο, άρχισε να ταλαντεύεται στην αρχή αργά και πονεμένα και στη συνέχεια
έντονα και ρυθμικά μετατρέποντας τη θλίψη του σε οργή και ξέσπασμα για τον
άδικο θάνατο του φίλου του. Οι συμπολεμιστές του, παρασύρθηκαν από τον ρυθμό
και εκείνο το βράδυ γύρω από τις αναμμένες φωτιές κάτω από τα τείχη της Τροίας,
γεννήθηκε ο άγριος χορός που ονοματίστηκε από τα πυρρά μαλλιά του πρωτοχορευτή
του….
Η
ΙΣΤΟΡΙΑ
« Ο
Πυρρίχιος είναι θείο Δώρο των θεών
προς τους ανθρώπους»
Πλάτων
Για
πολλούς αιώνες η φλόγα του πυρρίχιου έκαιγε άσβεστη. Ο χορός χορευόταν σε
μεγάλες γιορτές όπως αυτή των Παναθηναίων αλλά και αποτελούσε μέρος της
στρατιωτικής εκπαίδευσης των αρχαίων Ελλήνων. Οι
Σπαρτιάτες ξεκινούσαν την εκμάθηση του από τα πέντε τους χρόνια . Όπως
γνωρίζουμε ήταν οι πρώτοι που πριν αναχωρήσουν για τον πόλεμο ή λίγο πριν την
μάχη, αλλά και κατά την διάρκεια των πολεμικών αναμετρήσεων, ασκούνταν και
μάθαιναν να χορεύουν τον χορό αυτό με όπλα, τόξα, ασπίδες και δόρατα για να
μπορούν να είναι νικητές . Οι χορευτές-πολεμιστές που έφεραν πολεμική εξάρτυση
ήταν χωρισμένοι και κατανεμημένοι σε δύο συμπλέγματα, τους επιτιθέμενους και
τους αμυνόμενους και μιμούνταν τις κινήσεις των πολεμιστών την ώρα της
μάχης. Οι Μακεδόνες τον ανήγαγαν σε χορό των
δυνατών και τον αγάπησαν τόσο που ονομάστηκαν πυρριχιστές.
Στην
επιστροφή των Ελλήνων πολεμιστών από την Περσία το 400 π.Χ. ο Ξενοφών
περιγράφει τον Ελληνικό Πόντο και ιδιαίτερα τη γιορτή που οργάνωσαν οι κάτοικοι
της Κερασούντας και των Κοτυώρων και φυσικά τον πυρρίχιο που
χορεύτηκε σε αυτή. Ας σημειωθεί ότι ο Ξενοφών αναφέρει πως τον πυρρίχιο χορό
χόρεψαν όχι μόνο άνδρες αλλά και γυναίκες, κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο τότε.
